Η τέλεια γυναίκα

«Η τέλεια γυναίκα, του Ιάκωβου Μυλωνά»

Συντελεστές Κείμενο- Σκηνοθεσία: Ιάκωβος Μυλωνάς
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ελένη Νικολουδάκη
Σκηνικά-Κοστούμια: Φίλιππος Παπαθανασίου
Σχεδιασμός Φωτισμού: Αλέξανδρος Πολιτάκης
Ηχοληψία: Ηλίας Στεφάνου
Φωτογραφίες, Τρέιλερ: Νίκος Μαρκεζίνης
Επιμέλεια: Ζωή Σοφιανοπούλου

Παίζουν Ιάκωβος Μυλωνάς, Μαρία Χριστίνα Τζαβάρα, Αμαλία Κλημοπούλου

Πιάνο- Τραγούδι Αμαλία Κλημοπούλου
Χορεύει η Νεφέλη Μακρίδου

Στις 11 Ιουνίου επισκεφτήκαμε το Μέγαρο μουσικής και παρακολουθήσαμε την υπέροχη παράσταση του Ιάκωβου Μυλωνά με τίτλο «Η τέλεια Γυναίκα». Άραγε υπάρχει τέλεια Γυναίκα?

Στο μυαλό του πρωταγωνιστή παίρνει πάμπολλες μορφές,  άλλοτε γίνεται “Μαίρη” άλλοτε γίνεται «Στέλλα». Άλλοτε μεταμορφώνεται σε «Χριστίνα» . Πολλά πρόσωπα, διαφορετικά πάντα ,φαντάζουν  ως η ιδανική που θα μπορεί  να δεσμευτεί  ένας άντρας για όλη του τη ζωή .Ο ήρωας μας πάντα προτάσσει ένα δαχτυλίδι, αλλά τελευταία στιγμή κάτι γίνεται και δεν τα καταφέρνει να δεσμευτεί. Δεν καταφέρνει να χαρίσει την καρδιά του σε έναν άλλο άνθρωπο . Στο συγκεκριμένο έργο κάνουμε μία αναδρομή σε μία προσωπικότητα μέσα από τα δικά του βιώματα, μέσα από τις δικές του αναμνήσεις, μέσα από την παιδικότητα του. Εκεί, μέσα από τη συντριβή του, το  θυμό ,τη χαρά και τη λύπη ζούμε όλες τις διαφορετικότητες του συναισθήματος , ζούμε τον ψυχισμό του ήρωα σε όλες τις εκφάνσεις. Εξάλλου, αυτός είναι και ο σκοπός του συγγραφέα μας, του Ιάκωβου Μυλωνά, να μας σκιαγραφήσει τον κεντρικό του χαρακτήρα ώστε να τον αγαπήσουμε και να τον συμπονέσουμε. Να ζήσουμε μαζί του την οργή και το θυμό του και σταδιακά να  προχωρήσουμε στην εμβάθυνση της λύπης και της χαράς του. Και όλα αυτά γίνονται ένας ατελείωτος ατέρμονος κύκλος. Αν υπήρχε ένας ψυχίατρος να μελετήσει αυτή την προσωπικότητα που σκιαγραφείται εξαιρετικά από τον Ιάκωβο Μυλωνά, θα είχε από την πρώτη πράξη του έργου , από την πρώτη σκηνή, υποψιαστεί την ιδιοσυγκρασία του. Μα ο κοινός θεατής εστιάζει στην ταύτιση, νοιώθει ότι συνοδοιπορεί μαζί του στα δύσβατα μονοπάτια του νου του. Χαίρεται και γελά ακόμα και με τις δυσκολίες του, που τόσο εύστοχα και ευφυώς διακωμωδεί.

Ναι, ο Ιάκωβος Μυλωνάς κερδίζει το στοίχημα, διατηρεί αμείωτο και σφριγηλό το γέλιο του θεατή ως το τέλος της παράστασης. Ο Ιάκωβος Μυλωνάς πίσω από το δέντρο παρουσιάζει το δάσος, πίσω από το άτομο παρουσιάζει το σύνολο. Μας θέτει όλους μαζί «εν χορώ» σε λαϊκό δικαστήριο όπου αναρωτιόμαστε για το ποιος είναι ο θύτης και ποιο είναι το θύμα. Πραγματικά, διερωτάται ο θεατής, ποιος ουσιαστικά  ευθύνεται για τη μεταμόρφωση του θύματος σε θύτη? To  έργο είναι βαθύτατα πολιτικό, βαθύτατα ανθρωπιστικό και υπαρξιακό μαζί. Η απάντηση είναι μια: H ίδια η κοινωνία καταστρέφει το άτομο.  Το ίδιο το άτομο που χτίζει και χτίζεται από την κοινωνία, όταν δεν υπάρχουν  σωστές κοινωνικές δομές,  αποδομείτε και καταστρέφεται, παρασύροντας  μαζί του όλους ,σα ντόμινο.

Το έργο είναι βαθύτατα ανθρωπιστικό γιατί μέσα από ένα ατομικό δράμα περνάμε στο κοινωνικό δράμα . Ο Ιάκωβος Μυλωνάς ξέρει πολύ καλά από δραματουργία, για αυτό κράτα την ανατροπή για το τέλος. Σαν αρχαίος τραγωδός, μετατρέπει σκηνοθετικά το δραματικό σε κωμικό, τον πόνο σε γέλιο την οδύνη σε ηδονή. Όμως αυτό που πραγματικά συγκλονίζει είναι η εξαιρετική του ερμηνεία πίσω από το πρόσωπο , γιατί πίσω από ένα πρόσωπο φανερώνονται πάρα πολλά προσωπεία . Καταφέρνει δηλαδή αλλάζοντας ρούχα και γυαλιά να μπαίνει σε διαφορετικούς ρόλους, δημιουργώντας ψευδαισθήσεις . Με αυτό τον τρόπο  ο θεατής κρατιέται σε μία δυναμική εγρήγορση, σε μία ολιστική τροχιά. Άραγε πόσο απέχει η λογική από την παράνοια ? Τι ευθύνη έχει η κοινωνία για την απαλλοτρίωση του ατόμου και αν ναι, τι μέτρα πρέπει να ληφθούν για να μην οδηγηθεί το άτομο σε ακρότητες? Πρόσωπο και προσωπείο γίνονται ένα σε αυτή την εξαιρετική παράσταση. Το εκμαγείο καταστρέφεται μόνο στο τέλος όπου εκεί βλέπουμε την «Τέλεια Γυναίκα» . Το έργο καταφέρνει το εξής: να αποκτήσει αισθητική, να το αντιμετωπίσουμε σαν έργο τέχνης . Δεν δείχνει μόνο τον ηθικό νόμο αλλά δείχνει τη δύναμη του ανθρώπου να αντισταθεί,  να μην πάει χαμένος ο κόπος του. Τι γίνεται όμως όταν οι αντιστάσεις μας δεν μπορούν να  περιφρουρηθούν? Τι πρέπει να κάνουμε για να μείνουμε δυνατοί και να ανταπεξέλθουμε στο έρεβος της ψυχής μας και να παραμείνουμε ανθρώπινοι?

Η απάντηση είναι μια. Η τραγωδία μας λυτρώνει από το πάθος όταν  ο θεατής οδηγηθεί στη συντριβή . Τότε μόνο φεύγει από το θέατρο λυτρωμένος. Δεν φεύγει δυστυχισμένος , φεύγει καλύτερος άνθρωπος , συνειδητοποιημένος ότι το νόημα όλο κρύβεται στην ετερότητα , κρύβεται στην αγάπη . Μόνος του ο άνθρωπος οδεύει στην οδύνη και στο θάνατο και μαζί του κατρακυλούν και οι άλλοι σαν αλυσιδωτά. Όπως έλεγε ο Αριστοτέλης «το υψηλό μας δείχνει όχι τον άνθρωπο που πάσχει , παρά το πνεύμα που νικά. Το υψηλό δεν μας κρατάει στα πάθη. Μάς καθαίρει από αυτά    «δι ελέου και φόβου». Εδώ το έργο δεν αποτελεί «ένα είδος σαμπάνιας που δροσίζει και μας ζαλίζει  ελαφρά» όπως έλεγε ο Βάρναλης,  αλλά αντιθέτως η κωμωδία δεν θυσιάζει το υψηλό νόημα , που δεν είναι άλλο από την ιδέα του αγαθού. Ας θυμηθούμε την  αρχαία Αττική κωμωδία, ας θυμηθούμε τους «Πέρσες» του Αισχύλου. Αυτοί που ξεχνάνε το πόσο τραγική είναι η ζωή, είναι η ίδιοι που τη δημιούργησαν, αυτοί που παραμένουν ένοχοι, είναι αυτοί που ζητάνε τη λήθη. Εδώ ο πρωταγωνιστής δεν θέλει να ξεχάσει ότι πολυτιμότερο έχει, το μόνο πράγμα που του έχει μείνει και αυτό δεν είναι άλλο από την προστασία της ανήμπορης αδερφής του. Ο ίδιος παίρνει το νόμο στα χέρια του, καθαιρεί το τρωτό και το βρώμικο, ψάχνοντας να βρει την αλήθεια και το φως. Άραγε, διερωτάται, υπάρχει τέλεια Γυναίκα? ή είναι πλάσμα της φαντασίας του?

Ο συγγραφέας δεν μένει στο παθητικό, όπως ονομάζει ο Σίλερ, αλλά μας πάει πέρα από το παθητικό. Ο ήρωας μας, παλεύει να νικήσει τις εχθρικές δυνάμεις του νου του, εξαφανίζοντας τους γύρω του. Προσπαθεί να σώσει τη λευτεριά της καθαρότητας του πνεύματος του. Ο ήρωας μας παλεύει να διατηρήσει την καθαρότητα της ψυχής του πίσω από το άφθονο γέλιο που σκορπίζει. Βρίσκουμε τον αντιήρωα,  τον δραματικό εκείνον άνθρωπο που παλεύει με όλες τις αντίξοες συνθήκες που είναι εναντίον του, έναν άνθρωπο κυνηγημένο από την ατυχία και την οδύνη και όλο αυτό το κάνει δύναμη για να αντέξει . Ο μόνος σταθερός του πυλώνας είναι ο εαυτός του. Και αυτή η μοναξιά του δεν είναι επιλογή του , είναι κατάληξη, είναι απομόνωση, είναι ανυπέρβλητος πόνος.

Παραποιώντας μέσα στο νου του την πραγματικότητα,  ο ήρωας μας κοιμίζει την λευτεριά του,  δεν τολμά να ξαναποκτήσει το μεγαλύτερο του αγαθό που δεν είναι άλλο από την εξερεύνηση και τη δημιουργία σχέσεων με το άλλο φύλο. Όμως πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτή του η αδυναμία  δεν οφείλεται μόνο στον εαυτό του, αλλά  είναι ευρύτερα κοινωνική, είναι μία πρώτη αδυναμία του κοινωνικού συστήματος που τον περιβάλλει.

Εξάλλου ας μην ξεχνάμε ότι ο καλός ερμηνευτής, ο καλός θεατής, πρέπει να κατέχει την ανώτερη θεώρηση των εγκωμίων , πίσω δηλαδή από τα φαινόμενα να βρει και εκείνες τις αδυσώπητες δυνάμεις που καθορίζουν τα πνευματικά, ηθικά, συναισθηματικά στοιχεία του ήρωα που αντιπροσωπεύει τον ανθρώπινο πολιτισμό. Έλεγε ο Βάρναλης: Για να κατανοήσουμε πλέον  τον άνθρωπο θα κοιτάξουμε όχι να ξεπεράσουμε την πραγματικότητα παρά να ξεπεράσουμε τις κομματιασμένες μας γνώσεις για το άτομο. Να βρούμε δηλαδή, μέσα στην ένωση του ατόμου το σύνολο της αλήθειας του ατόμου και του έργου του.

Το έργο που απολαύσαμε είναι ένα έργο γεμάτο ευαισθησία. Ο συγγραφέας και πρωταγωνιστής του έργου,  Ιάκωβος Μυλωνάς, καταφέρνει το εξής:  Να μπορούμε να αισθανθούμε, ακριβώς όπως ο συγγραφέας, ότι όλα τα συναισθήματα περνούν αυτούσια στο θεατή και πετυχαίνουν το γέλιο και το κλάμα του. Εν κατακλείδι, το έργο είναι βαθύτατα πολιτικό γιατί αφήνει στον θεατή να σκεφτεί κατά πόσο αξίζει στον ήρωα-αντιήρωα να τιμωρηθεί. Εδώ, δεν υποδεικνύεται ποιος είναι ο κακός, ούτε υποδεικνύεται πώς θα γίνει η κάθαρση του κακού. Έχουμε να κάνουμε με δημιουργικό ρεαλισμό, με ένα ρεαλισμό που ξεσκεπάζει το κακό και φωτίζει τη συνείδηση, έναν αντιδραστικό ρεαλισμό.

Ο συγγραφέας δεν ωραιοποιεί το κακό, αντιθέτως προβληματίζει το κοινό τοποθετώντας το σε θέση κριτή .Μαθαίνει το κοινό να διαβάζει ή να βλέπει πίσω από το σιδηρούν προσωπείο, πίσω από εκείνο το εκμαγείο να αναγνωρίζει το θύτη ή το θύμα. Εδώ τη λύση στα δρώμενα δεν μας τη δίνει η ψυχολογία , ούτε η φιλοσοφία ούτε καν η βιολογία. Τη λύση στα δρώμενα μας την παρέχει η κοινωνιολογία, γιατί μας δίνει την πιο θετική και πραγματική εξήγηση για το πρόβλημα του αληθινού και για το πρόβλημα του αγαθού και για το πρόβλημα του καλού. Η δημιουργία της τέλειας γυναίκας έχει να κάνει με την οντολογική διάσταση της γυναίκας στο νου ενός άντρα και το αντίστροφο. Όπως εύστοχα είπε ο Πλωτίνος :«Μια ψυχή δεν μπορεί να δει το ωραίο, αν δεν είναι ωραία αυτή η ίδια».

Για τον θίασο:

Ο Ιάκωβος Μυλωνάς , συγγραφέας, ηθοποιός, σκηνοθέτης, κυρίως όμως κεντρικός πυλώνας του έργου, ανταποκρίθηκε επάξια στο δύσκολο έργο του. Η Αμαλία Κλημοπούλου μας συγκίνησε με τα μαγικά της δάχτυλά που όταν άγγιζε τις νότες του πιάνου ήταν σαν να άγγιζε τις κόμες των άστρων. Τι να πούμε για την καταπληκτική Χριστίνα -Μαρία Τζαβάρα με την εκπληκτική της ερμηνεία και τα μαθήματα ζωής και αξιοπρέπειας που μας πρόσφερε απλόχερα. Και για τον θαυμάσιο στροβιλισμό της στα χέρια του φίλου και συμπρωταγωνιστή της Ιάκωβου Μυλωνά? Ήταν πραγματικά η ομορφότερη στιγμή της βραδιάς. Όσο για την μαγική Νεφέλη Μακρίδου μας ταξίδεψε με τις μαγευτικές της κινήσεις, άλλοτε σαν prima ballarina επί σκηνής και άλλοτε σαν jazz και σύγχρονη dancer. Ένα μεγάλο μπράβο αξίζει σε όλο το θίασο, (Ελένη Νικολουδάκη, Φίλιππος Παπαθανασίου, Αλέξανδρος Πολιτάκης, Ηλίας Στεφάνου ,Νίκος Μαρκεζίνης ,Ζωή Σοφιανοπούλου), στους ανθρώπους που βρίσκονται  στα παρασκήνια, που συνέβαλαν ουσιαστικά και ενεργητικά στο θαυμάσιο αυτό αποτέλεσμα. ΕΥΓΕ!